Bệnh Thoái Hóa Cột Sống

Thoái hóa cột sống có thể xảy ra ở bất cứ vị trí nào. Tuy nhiên, cổ và thắt lưng là hai vị trí dễ bị tổn thương nhất do cường độ vận động cao và phải chịu áp lực từ trọng lượng cơ thể. Có ba loại thoái hóa cột sống bao gồm:

• Thoái hóa cột sống cổ: Đây là tình trạng đốt sống cổ bị tổn thương do quá trình lão hóa. Hiện tượng thoái hóa thường xảy ra ở cột sống cổ C3, C4, C5, C6, C7.
• Thoái hóa cột sống ngực: Thoái hóa cột sống ngực ít gặp hơn so với thoái hóa cột sống cổ và thoái hóa cột sống thắt lưng. Biểu hiện điển hình là đau ở vùng lưng giữa, cơn đau thường bùng phát khi gập người về phía trước.
• Thoái hóa cột sống thắt lưng: Xảy ra chủ yếu ở 2 vị trí là L4-L5 và L5-S1. Do nằm ở vị trí thắt lưng nên những đốt sống này phải chịu áp lực từ trọng lượng cơ thể kể cả khi đứng và ngồi. Vì vậy, cột sống thắt lưng là vị trí có nguy cơ thoái hóa cao nhất.

Thoái hóa cột sống không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu. Biểu hiện đầu tiên của bệnh là đau âm ỉ không dứt, dai dẳng kéo dài. Mức độ đau tăng lên khi cử động và giảm đáng kể khi nghỉ ngơi.

Bệnh có tiến triển chậm nên bệnh nhân có tâm lý chủ quan. Nếu không được điều trị, tình trạng thoái hóa sẽ tiếp diễn kéo theo một loạt các biến chứng nặng nề.

Các triệu chứng của bệnh thoái hóa cột sống:

• Đau ở vị trí cột sống bị thoái hóa, có thể đau ở vùng lưng dưới, mông và bẹn hoặc đau ở cổ, vai và lưng trên.
• Đau âm ỉ, dai dẳng, giảm đáng kể khi nghỉ ngơi và tăng lên khi vận động.
• Trường hợp thoái hóa nặng sẽ gây đau liên tục, kéo dài ảnh hưởng đến giấc ngủ.
• Đi kèm với hiện tượng cứng cột sống, thường là vào buổi sáng sau khi thức dậy.
• Ban đầu, cứng khớp chỉ xảy ra khoảng dưới 30 phút nhưng sau đó tăng dần theo thời gian.
• Khi ưỡn ngực, cúi người sẽ nghe tiếng lục khục.
• Trường hợp nặng có thể gây hạn chế vận động, không thể cúi cổ và cúi gập người. Cột sống có thể bị biến dạng (gù, vẹo).

Các triệu chứng của thoái hóa cột sống khởi phát âm thầm, không rõ rệt ở giai đoạn đầu. Nếu nhận thấy cột sống bị đau dai dẳng kèm theo cứng khớp, nên thăm khám sớm để được chẩn đoán.

Thoái hóa cột sống có tiến triển nghiêm trọng dần theo thời gian. Ngoài yếu tố tuổi tác, sai tư thế, thường xuyên mang vác nặng… cũng là yếu tố khiến cho bệnh tiến triển nặng dần.

Nếu không được điều trị, mô sụn bao bọc đốt sống sẽ bị mài mòn hoàn toàn làm lộ phần xương dưới sụn. Đĩa đệm, dây chằng giảm tính đàn hồi. Khi mô sụn bị mài mòn, áp lực lên đĩa đệm gia tăng dẫn đến phình, lồi và thoát vị đĩa đệm.

Ngoài ra, thoái hóa cột sống không được điều trị đúng cách còn gia tăng nguy cơ đau dây thần kinh tọa, gai cột sống,... Dần dần cột sống sẽ bị biến dạng dẫn đến gù, vẹo khiến cho chức năng vận động bị hạn chế.

Đau do thoái hóa cột sống ảnh hưởng nhiều đến giấc ngủ và sinh hoạt hằng ngày. Cơn đau xuất hiện thường xuyên khiến bệnh nhân khó có thể duy trì hiệu suất lao động. Dù không gây ra triệu chứng toàn thân nhưng đau dai dẳng có thể khiến cho tinh thần suy sụp, cơ thể mệt mỏi, ăn uống kém…

Thoái hóa cột sống là kết quả do nhiều yếu tố tác động nhưng thường có liên quan đến tuổi tác cao. Theo thời gian, cột sống bị tổn thương do chịu áp lực quá tải dẫn đến mòn sụn, lộ xương dưới sụn, đĩa đệm, dây chằng xơ cứng, giảm tính đàn hồi…

Các nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây ra bệnh thoái hóa cột sống:

• Tuổi tác cao
• Yếu tố di truyền
• Tiền sử chấn thương cột sống
• Tiền sử phẫu thuật cột sống
• Sai tư thế (đứng, ngồi, mang vác vật nặng…)
• Tính chất nghề nghiệp (lao động nặng, ngồi trong một thời gian dài…)
• Dị tật chi dưới (chân ngắn chân dài) làm cho cột sống bị cong vẹo, gia tăng nguy cơ thoái hóa đốt sống

Thoái hóa cột sống không thể phòng ngừa hoàn toàn do có liên quan đến quá trình lão hóa tự nhiên. Tuy nhiên, vẫn có thể hạn chế nguy cơ mắc bệnh bằng cách loại trừ các yếu tố nguy cơ.

Các phương pháp phòng ngừa thoái hóa cột sống:

• Phát hiện, điều trị kịp thời dị tật cột sống, chi dưới.
• Sửa các tư thế xấu khi mang vác vật nặng, ngồi, đứng…
• Giảm cân để hạn chế áp lực lên cột sống cổ và thắt lưng.
• Tập thể dục thường xuyên, đặc biệt là các bài tập giúp tăng độ đàn hồi, linh hoạt của cột sống.
• Người làm những công việc nặng nhọc nên khám cột sống định kỳ 1 - 2 lần/ năm. Đồng thời nên chủ động thực hiện các bài tập tốt cho cột sống để phòng ngừa bệnh.